၄.၂.၂

အကြိုလေ့လာချက်

လူနည်းစုအခွင့်အရေးများအတွက် ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေထက် ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေ သို့မဟုတ် ၁၉၇၄ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံ​အခြေခံဥပဒေတို့တွင် မည်သည်က ပိုကောင်းသည်ဟု ထင်ပါသနည်း။

၁၉၄၇ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ​အခြေခံဥပဒေတွင် လူနည်းစုအခွင့်အရေးများနှင့် ပတ်သက်၍ ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် ကွဲပြားသည့် နေရာများစွာ ရှိပါသည်။

• အစိုးရသည် နိုင်ငံ၏ သယံဇာတပစ္စည်းများကို ပိုင်ဆိုင်သော်လည်း လူပုဂ္ဂိုလ်များ၊ လူအုပ်စုများနှင့် ကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် သယံဇာတပစ္စည်းများကို ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ရနိုင်စရာ အခြေအနေရှိခဲ့သည်။
• ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေတွင် ဗုဒ္ဓ​ဘာသာ၊ အစ္စလာမ်ဘာသာ၊ ခရစ်ယာန်ဘာသာ၊ ဟိန္ဒူ​ဘာသာနှင့် နတ်ကိုးကွယ်သောဘာသာတို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ၌ရှိသော ဘာသာအယူဝါဒများအနက်မှ အချို့​ဖြစ်ပြီး အကုန်အစင်မဟုတ်သေးဟု အသိအမှတ် ပြုထား​သော်လည်း ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင်မူ ယင်းတို့ကိုသာ အသိအမှတ်ပြုပြီး အခြားမည်သည့် ဘာသာအယူဝါဒကိုမှ အသိအမှတ်မပြုထားချေ။
• စာသင်ကျောင်းများရှိ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ သင်ကြားချက်များကို ‘ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုအရဖြစ်စေ၊ လူမျိုးရေးအရဖြစ်စေ၊ ဘာသာစကားအရဖြစ်စေ’ လူနည်းစုအဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရသော အုပ်စုများ​အတွက် မဖြစ်မနေ သင်ယူရမည့် အရာမဟုတ်ဟု သတ်မှတ်ပေးထားသည်။
• သမ္မတအရည်အချင်း၊ တရားလွှတ်တော်ချုပ် (သို့) ဟိုက်ကုတ်တရားရုံးများမှ တရားသူကြီးများ အရည်အချင်း၊ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် အရည်အချင်းတို့တွင် တရားဝင်​နိုင်ငံသားဖြစ်မှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး ကန့်သတ်ချက်​အနည်းငယ်သာ ရှိပါသည်။
• “အသက်ကြီးရင့်သည့်အချိန်တွင်ဖြစ်စေ၊ ဖျားနာသည့်​အချိန်တွင်ဖြစ်စေ၊ အလုပ်လုပ်နိုင်စွမ်း မရှိတော့သည့် အချိန်တွင်ဖြစ်စေ” နိုင်ငံသားတစ်ဦးစီကို အထောက်အပံ့​ပေးရန် အစိုးရတွင် တာဝန်ရှိသည်။
• အခွင့်အရေးတန်းတူမရသော အုပ်စုများ၏ ပညာရေးနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အကျိုးဖြစ်ထွန်းမှုတို့ကို အထူးဂရုပြု​ဆောင်ရွက်ပေးရန် အစိုးရတွင် တာဝန်ရှိသည်။ အထူးသဖြင့် ၎င်းတို့အား လူမှုရေး တရားမမျှတမှုများနှင့် ခေါင်းပုံဖြတ် အမြတ်ထုတ်မှုများမှ ကာကွယ်ပေးရန် တာဝန်ရှိသည်။
• အလုပ်သမားများ၏ “ခွန်အားနှင့် ကျန်းမာရေး” ကို ကာကွယ်ပေးရန် အစိုးရတွင် တာဝန်ရှိသည်။

၁၉၇၄ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင်လည်း လူနည်းစုအခွင့်အရေးများနှင့် ပတ်သက်၍ ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် ကွဲပြားနေသည့် နေရာများရှိပါသည်။

• ၁၉၇၄ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် ပြည်ထောင်စု​ဆိုရှယ်လစ်သမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်အား “တိုင်းရင်းသား​လူမျိုးပေါင်းစုံ အတူတကွ မှီတင်းနေထိုင်သည့်” နေရာ​တစ်ခုအဖြစ် အနက်ဖွင့်ဆိုသည်။ သို့သော် အဆိုပါ “တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ” ကို တိကျစွာ ဖော်ပြထားခြင်း မရှိပါ။
• မြန်မာဘာသာစကားကို အများသုံးဘာသာစကား ဖြစ်ရုံ​သာမက တရားရုံးများနှင့် အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများမှ အသုံးပြုသော ဘာသာစကားဖြစ်သည်ဟုလည်း ဖော်ပြ​ထားသည်။ သို့သော် အခြား “တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ” ၏ ဘာသာစကားများကိုလည်း အသုံးပြုခွင့်ပေးထားပါသည်။
• တရားဝင်နိုင်ငံသားဖြစ်မှု၊ မသန်စွမ်းများ မဲပေးခွင့်၊ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဖြစ်ခွင့်တို့နှင့် စပ်လျဉ်း၍ ကန့်သတ်ချက် အနည်းငယ်သာရှိပါသည်။
• “နာမကျန်းဖြစ်နေသော နိုင်ငံသားတိုင်း” အတွက် ဆေးဝါး​ကုသမှုများကို စီစဉ်ပေးရန် အစိုးရတွင် တာဝန်ရှိသည်။
• အလုပ်လုပ်နေသော နိုင်ငံသားတိုင်းတွင် ‘အသက်​မွေးဝမ်းကျောင်းဆိုင်ရာ မတော်တဆမှုများမှ ဒဏ်ရာ​ရရှိခြင်းအတွက်သော်လည်းကောင်း၊ မသန်စွမ်းလျှင်​သော်လည်းကောင်း၊ ဖျားနာလျှင်သော်လည်းကောင်း၊ အိုမင်းလျှင်သော်လည်းကောင်း ဥပဒေမှပြဌာန်းသည့်​အတိုင်း အကျိုးခံစားခွင့်’ ရှိသည်။
• ၁၉၇၄ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် ဗုဒ္ဓဘာသာအား နိုင်ငံတော်၏ တရားဝင်ဘာသာတရားအဖြစ် အသိအမှတ်​ပြုထားခြင်း မရှိသကဲ့သို့ ယင်းအား ဂုဏ်ထူးဝိသေသ​တစ်စုံတစ်ရာ ပေးထားခြင်း မရှိပေ။

ပြန်လည်သုံးသပ်ချက်/ဆွေးနွေးချက်

ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် ပါဝင်သော အခွင့်အရေးများသည် အဆိုပါ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေများ ပြောင်းလဲပြင်ဆင်သည့်​အခါ အဘယ်ကြောင့် ပြောင်းလဲသွားသည်ဟု ထင်ပါသနည်း။
 

မြန်မာ့ရေးရာ - 

၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအပေါ် ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ်ခြင်း

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် “ဒီမိုကရေစီကျင့်စဉ်နှင့် သွေဖည်သည်” ဟု ဆိုကြသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ယင်းဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် တပ်မတော်သားများကို လွှတ်တော်တိုင်းတွင် ခန့်အပ်ထားပြီး ဝန်ကြီးဌာနအချို့ကိုလည်း ချုပ်ကိုင်ခွင့်​ပေးသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာ အများအပြား​အနက် ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်အား အောက်ပါတို့ကို တာဝန်ပေးအပ်ပိုင်ခွင့်ပေးသည် -

• “၁၁၀ ဦးထက်မပိုသော ပြည်သူ့လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်​များကို တာဝန်ပေးအပ်ပိုင်ခွင့်” (အပိုဒ် ၁၀၉) -
• “အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ၅၆ ဦးကို တာဝန်ပေးအပ်ပိုင်ခွင့်” (အပိုဒ် ၁၄၁) နှင့်
• ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီး၏ “စုစုပေါင်း လွှတ်တော်​ကိုယ်စားလှယ်ဦးရေ သုံးပုံတစ်ပုံကို တာဝန်ပေးအပ်ပိုင်ခွင့်” (အပိုဒ် ၁၆၁)

တပ်မတော်မှ တာဝန်ပေးအပ်ထားသော အမတ်များကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်၏ လွှတ်တော်နှစ်ရပ်လုံးတွင် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း နေရာယူခွင့်ပေးပြီး ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီး လွှတ်တော်များတွင် ၃၃ ရာခိုင်နှုန်း နေရာယူခွင့်ပေးသည်။

စတင်ရေးဆွဲသည့်အချိန်ကပင် ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ​ဥပဒေကို ပြောင်းလဲသင့်၊ မပြောင်းလဲသင့်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ ဆွေးနွေးချက်များ ရှိခဲ့သည်။ ဥပမာဆိုရသော် အောက်ပါတို့ဖြင့် ပြောင်းလဲနိုင်သည်ဟု ဆွေးနွေးကြသည်။

• ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပါ ပုဒ်မ၏ စကားလုံး​အသုံးအနှုန်းကို ပြောင်းလဲသွားစေရန်အတွက် ပုဒ်မတစ်ခုကို ပြင်ဆင်ခြင်း။
• ပုဒ်မ၏ ရှိပြီးသား စကားလုံးအသုံးအနှုန်းကို ပြောင်းလဲခြင်း​မပြုဘဲ ထိုပုဒ်မတွင် အကြောင်းအရာသစ် ထည့်သွင်းခြင်း။
• ပုဒ်မတစ်ခုကို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် လုံး၀ဖော်ပြထားခြင်းမရှိတော့အောင် ရုပ်သိမ်းခြင်း။ သို့မဟုတ် 
• ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတစ်ခုလုံးကို ဖျက်သိမ်းပြီး ဖွဲ့စည်းပုံ​အခြေခံဥပဒေ အသစ်တစ်ခုဖြင့် အစားထိုးလိုက်ခြင်း။

ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၄၃၆ တွင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ​ဥပဒေကို ပြင်ဆင်လိုပါက လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းကျော်၏ ခွင့်ပြုချက်လိုသည်ဟု ရေးသားဖော်ပြ​ထားသည်။ ထို့ကြောင့် တပ်မတော်မှ ကိုယ်စားလှယ်များလည်း ပြင်ဆင်ချက်ကို သဘောတူရန်လိုမည်ဖြစ်သည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၏ အချို့အခန်းများအတွက် ပြင်ဆင်ချက်များသည် နိုင်ငံတော်လူထုဆန္ဒခံယူပွဲတွင် မဲပေးသူ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်၏ ထောက်ခံအတည်ပြုမှုကို လိုပါလိမ့်မည်။

ပြန်လည်သုံးသပ်ချက်/ဆွေးနွေးချက်

1. ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဆင်ရန်အတွက် ၎င်းအား ပြင်ဆင်ခြင်း၊ အသစ်ဖြည့်သွင်းခြင်း၊ ပုဒ်မများကို ရုပ်သိမ်းခြင်း၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသစ်တစ်ခု ရေးဆွဲရန်​အတွက် ၎င်းအား ဖျက်သိမ်းခြင်း စသည်တို့အနက် မည်သည်က ပိုမိုကောင်းမွန်မည်ဟု ထင်သနည်း။