၅.၃

၅.၃.၁ - ယခင်နိုင်ငံသားဥပဒေများ

အကြိုလေ့လာချက်

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ယခင်နိုင်ငံသားဥပဒေများနှင့် ပတ်သက်၍ မည်သည်တို့ကို သင်သိရှိထားပါသနည်း။

၁၉၄၇ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ​အခြေခံဥပဒေသည် လူတစ်ဦးအား နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံထက်ပို၍ တရားဝင်နိုင်ငံသား ဖြစ်ခွင့်ကို ခွင့်မပြုပါ။ ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံ ဥပဒေသည် တရားဝင်နိုင်ငံသား အမျိုးအစားတစ်မျိုးကိုသာ အသိအမှတ်ပြုပြီး အောက်ဖော်ပြပါ မည်သူမဆို တရားဝင်နိုင်ငံသားအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုထား​ခံရသူများ ဖြစ်ကြသည် -

• “မြန်မာဌာနေတိုင်းရင်းသားများ” အနွယ်ဝင်မိဘများမှ မွေးဖွားခဲ့ခြင်း။
• အနည်းဆုံး “မြန်မာဌာနေတိုင်းရင်းသားများ” အနွယ်ဝင် အဘိုးအဘွားတစ်ယောက်ရှိ၍ မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်ထဲ၌ မွေးဖွားခဲ့ခြင်း။
• မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်တွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး မိဘနှစ်ဦးစလုံး​သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ တရားဝင်နိုင်ငံသားများဖြစ်ခြင်း။
• ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေကို အတည်မပြုမီ အချိန်အတန်ကြာ မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်​အတွင်း နေထိုင်ခဲ့သူ၊ ဗြိတိသျှကိုလိုနီအုပ်ချုပ်မှုအောက်ရှိ မည်သည့်နေရာတွင်မဆို မွေးဖွားခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် အမြဲတမ်းနေထိုင်ရန် ရည်ရွယ်သူ။

အသစ်ဖွဲ့စည်းခဲ့သော လွှတ်တော်ကလည်း နိုင်ငံသားဥပဒေများ ထပ်မံရေးဆွဲခဲ့ပါသည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံ​ဥပဒေတွင် မည်သည့်လူမျိုးစုနှင့် မည်သည့်အုပ်စုများကို တိုင်းရင်းသားဟု သတ်မှတ်ထားသည်ကို မဖော်ပြခဲ့ပါ။

၁၉၄၈ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံသားဖြစ်မှု အက်ဥပဒေ​သည် လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ပထမဆုံး နိုင်ငံသားဥပဒေ​ဖြစ်သည်။ ၎င်းဥပဒေသည် လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးအား နိုင်ငံ​အများအပြားတွင် တရားဝင်နိုင်ငံသား ဖြစ်ခွင့်ကို ခွင့်မပြုပါ။ ဤဥပဒေတွင် တရားဝင်နိုင်ငံသား အမျိုးအစားတစ်မျိုးတည်း​ကိုသာ အသိအမှတ်ပြုသည်။ ၎င်းသည် ‘မြန်မာဌာနေ​တိုင်းရင်းသားများ’ ဖြစ်သော အာရကန်(ရခိုင်)၊ မြန်မာ၊ ချင်း၊ ကချင်၊ ကရင်၊ ကယား၊ မွန် သို့မဟုတ် ရှမ်း နှင့် ၁၈၂၃ ခုနှစ်မတိုင်မီ မြန်မာနိုင်ငံ၏ မည်သည့်နယ်မြေဒေသ၌မဆို အခြေချနေထိုင်ခဲ့ကြသည့် အခြားမည်သည့်အုပ်စုကိုမဆို ဆိုလိုသည်။ တရားဝင်နိုင်ငံသားများအားပေးသော နိုင်ငံသား​မှတ်ပုံတင်ကတ်များ (NRCs) သည် ကိုင်ဆောင်သူ၏ လူမျိုး သို့မဟုတ် ဘာသာရေးကို သတ်မှတ်ဖော်ပြထားခြင်း မရှိပါ။

၁၉၄၈ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံသားဖြစ်မှု အက်ဥပဒေ​သည် ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေအရ နိုင်ငံသားဖြစ်ပြီးသူများအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခံထားရသူများကို နိုင်ငံသားဖြစ်ပြီးသူများအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ လူတစ်ဦးချင်းစီအား နိုင်ငံသားဖြစ်ပြီးသူများ ဖြစ်ရန်အတွက် စံသတ်မှတ်ချက်များစွာလည်း ပါဝင်သည်။

1. အောက်ပါအချက်သုံးချက်နှင့် ကိုက်ညီသူများသည် နိုင်ငံသားဖြစ်ပြီးသူများ ဖြစ်ကြသည် -

• မြန်မာနိုင်ငံတွင် အခြေကျနေထိုင်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် မွေးဖွားခဲ့သူ။
• မြန်မာနိုင်ငံတွင် မွေးဖွားခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် အခြေချနေထိုင်သည့် မိဘနှစ်ပါးရှိသူ။
• မြန်မာနိုင်ငံတွင် အခြေကျနေထိုင်သည့် ဘိုးဘွားများရှိသူ။

2. ၁၉၄၈ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်နိမိတ်​အတွင်း မွေးဖွားသော ကလေးများသည် နိုင်ငံသားဖြစ်ပြီးသူ မိဘတစ်ပါးရှိပါက အလိုအလျောက် တရားဝင်နိုင်ငံသား ဖြစ်လာသည်။ မြန်မာနိုင်ငံပြင်ပတွင် မွေးဖွားသော ကလေးများသည် မိဘများ၏ တရားဝင်နိုင်ငံသားဖြစ်မှု အဆင့်အတန်းနှင့် အလုပ်အကိုင်ပေါ် မူတည်၍ မြန်မာနိုင်ငံ၏ တရားဝင်နိုင်ငံသားများ ဖြစ်လာနိုင်သည်။
3. ၁၉၄၈ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံသားဖြစ်မှု အက်ဥပဒေတွင် အောက်ပါအုပ်စုများအတွက် သတ်မှတ်ထားသော သတ်မှတ်ချက်များအရ နိုင်ငံသား​ပြုခွင့်ကိုရရှိရန် အခွင့်အလမ်းအမျိုးမျိုး ပါဝင်သည်။

• အသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အနည်းဆုံး ၅ နှစ် နေထိုင်ခဲ့သူ၊ “တိုင်းရင်းသား ဘာသာစကား” တစ်မျိုးမျိုးကို ပြောတတ်ပြီး “အကျင့်စာရိတ္တ ကောင်းမွန်ခြင်း” ရှိသူ။
• မြန်မာနိုင်ငံမှ တရားဝင်နိုင်ငံသားအား လက်ထပ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း အနည်းဆုံးတစ်နှစ် နေထိုင်ခဲ့သည့် အမျိုးသမီး။
• မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း နေထိုင်သော တရားဝင်နိုင်ငံသား​မဟုတ်သည့် မိဘနှစ်ပါးမှ မွေးဖွားလာသော သားသမီး။
• မြန်မာနိုင်ငံပြင်ပတွင် အနည်းဆုံး တရားဝင်နိုင်ငံသား​ဖြစ်ခဲ့သည့် မိဘတစ်ဦိးမှ မွေးဖွားသော သားသမီး။
• ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ၏ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များတွင် စုစုပေါင်းသုံးနှစ်ကြာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူ။

၁၉၇၄ ခုနှစ်၊ ပြည်ထောင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတမြန်မာနိုင်ငံ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် လူတစ်ဦးအား နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံထက်​ပို၍ တရားဝင်နိုင်ငံသားအဖြစ် ခံယူခွင့်ကို ခွင့်မပြုထားပါ။ ဤဥပဒေတွင် တရားဝင်နိုင်ငံသား အမျိုးအစားတစ်မျိုးကိုသာ အသိအမှတ်ပြုသည်။

၁၉၇၄ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ​ဥပဒေအား လက်ခံကျင့်သုံးသည့်နေ့၌ တည်ရှိခဲ့သော ဥပဒေများအရ တရားဝင်နိုင်ငံသားအဖြစ် ခံယူထားသူများကို တရားဝင်နိုင်ငံသားများအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုကြောင်း အတည်ပြုခဲ့သည်။ ၁၉၇၄ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ “နိုင်ငံသား” ဖြစ်သော မိဘနှစ်ပါးစလုံးမှ မွေးဖွားသူတိုင်းအား တရားဝင်နိုင်ငံသားအဖြစ် သတ်မှတ်သည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ ၁၉၇၄ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် မည်သည့်လူမျိုးစုနှင့် မည်သည့်အုပ်စုများကို “နိုင်ငံသား” အဖြစ် သတ်မှတ်ခံရ​သည်ကို မဖော်ပြထားပါ။

၁၉၇၄ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် နိုင်ငံသားပြုခွင့်ကို နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်ရရှိသော နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် အသိအမှတ်​ပြုသည်။ သို့သော်လည်း ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် နိုင်ငံသားပြုခွင့် အသေးစိတ် အချက်အလက်များကို ရှင်းပြထားခြင်းမရှိဘဲ နိုင်ငံသားပြုခွင့်သည် ပြဌာန်းထားသော ဥပဒေများအရသာ ဖြစ်သင့်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

ပြန်လည်သုံးသပ်ချက်/ဆွေးနွေးချက်

1. ၁၉၄၈ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံသားဖြစ်မှုဥပဒေနှင့် ၁၉၈၂ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံသားဥပဒေနှစ်ခုမှ မည်သည့်​တစ်ခုသည် လူတိုင်းအတွက် အကျုံးဝင်မှု ပိုများပါသနည်း။ ဥပဒေတစ်ခုအရ တရားဝင်နိုင်ငံသားဖြစ်ပြီး ကျန်တစ်ခုအရ နိုင်ငံသားမဖြစ်သောသူများ ရှိပါသလား။

2. ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံအခြေခံဥပဒေ၊ ၁၉၄၈ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံသားဖြစ်မှု အက်ဥပဒေ သို့မဟုတ် ၁၉၇၄ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ယနေ့​မြန်မာနိုင်ငံ၏ တရားဝင်နိုင်ငံသား ခံယူမှုကို တိုးတက်မှု​ရှိစေမည့် ဥပဒေများအဖြစ် ပြန်လည်ပြဌာန်းနိုင်မည့် အချက်များ ရှိပါသလား။ အကယ်၍ ရှိသည်ဆိုပါက မည်သည့်ရှုထောင့်များမှ ပြန်လည်ပြဌာန်းနိုင်ပါသနည်း။